Unicorn, efsanevi tek boynuzlu at olarak bilinen ve girişimcilik dünyasında sıkça karşılaştığımız kavramlardan biri olmuştur. Aslında Unicorn Girişim, bir milyar dolar değerlemeye ulaşan girişim demektir. 90’lı yılların başında girişim şirketlerinden olan ve Silikon Vadisi’nde kurulan Apple, Microsoft, Google gibi şirketler yatırımcılar sayesinde bugün herkes tarafından bilinen birer marka haline gelmiştir. 2000’li yıllar ile birlikte bu girişimler hızla büyümüş ve günümüzde ise milyar dolarlık girişimlerin sayısı hızla artmıştır.
Kaynak: Hurun Research Institute
Yukarıdaki tabloda Unicorn girişimlerin ülkeler itibariyle dağılımı gösterilmektedir. 2022 yılı verilerine göre 48 ülke ve 259 şehirde 1312 Unicorn girişim bulunmaktadır. Şirketler ortalama olarak %80 oranında yazılım ve hizmet satarken %48’ı tüketiciye yönelik olarak ürün/hizmet geliştirmiştir. Dünyada bilinen tüm Unicorn girişimlerin toplam değeri 4.2 Trilyon ABD Dolarıdır ve Almanyanın GSYİH’sından fazladır.
ABD’de bulunan Unicorn girişimlerinin endüstri kollarına baktığımızda SaaS (Hizmet Olarak Yazılım), Sağlık Teknolojileri, Yapay zeka ve Fintech hizmetine yönelik girişimler yüksek oranda gözükmektedir.
ABD’deki Unicorn’ların Endüstri Koluna Göre Dağılımı
| S. Nu. | Endüstri | Unicorn % | Kümülatif Değerlemedeki % Payı | Önemli Unicornlar |
|---|---|---|---|---|
| 1 | SaaS | %14 | %13 | Rippling, Notion Labs, Airtable |
| 2 | FinTech | %11 | %16 | Stripe, Citadel Securities, Chime |
| 3 | Health Tech | %9 | %7 | Devoted Health, Ro, Hinge Health |
| 4 | Yapay Zeka | %8 | %8 | Grammarly, Talkdesk, Agro AI |
| 5 | Cyber Security | %8 | %6 | Tanium, Lacework, Fireblocks |
Kaynak: Hurun Research Institute
Çin’de bulunan Unicorn girişimlerinin endüstri kollarına baktığımızda ise E-Ticaret, Yapay Zeka, FinTech, ve Sağlık Teknolojisi hizmetine yönelik girişimler yüksek oranda karşımıza çıkmaktadır.
Çin’de Bulunan Unicorn’ların Endüstri Koluna Göre Dağılımı
| S. Nu. | Endüstri | Unicorn % | Kümülatif Değerlemedeki % Payı | Önemli Unicornlar |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Sağlık Teknolojisi | %10 | %6 | United Imaging, WeDoctor, Ruipeng Pet |
| 2 | Yapay Zeka | %10 | %6 | Pony.ai, Weride, Megvii, Yitu |
| 3 | E-Ticaret | %9 | %12 | Shein, Cars, Dewu, Meione |
| 4 | Yarı İletken (çip, işlemci) | %9 | %4 | Chipone, Goertek, FTWafer, Mattson Technology, Innoscience |
| 5 | SaaS | %6 | %4 | Xiaohongshu, 58, WiFi Master Key |
| 6 | Girişim Hizmetleri | %6 | %3 | JD Chanfa, XINGYUN GROUP, Dmall |
Kaynak: Hurun Research Institute
Dünya geneline yayılan Unicorn girişimlerinin sayısına baktığımız da ise dağılım şu şekildedir;
Dünya Genelindeki Unicorn’ların Sayısı
| S. Nu. | Bölge | Unicorn Sayısı | Toplam Değerin Yüzdesi |
|---|---|---|---|
| 1 | Kuzey Amerika | 654 | %46 |
| 2 | Asya | 462 | %40 |
| 3 | Avrupa | 159 | %12 |
| 4 | Güney Amerika | 24 | %1 |
| 5 | Avustralya | 9 | %1 |
| 6 | Afrika | 4 | %0.2 |
Kaynak: Hurun Research Institute
Bu girişimlerin %80’i Yazılım hizmetleri, E-ticaret, Ödeme teknolojileri, Yapay zeka ve SaaS alanında faaliyet gösterirken %20’si ise Tüketim malları, Elektrikli Araç gibi fiziksel bir ürüne sahip olarak faaliyet gösteriyor.
Global UNICORN Index raporuna göre ABD’nin Los Angeles ve San Francisco bölgesi, Çin’in ise Pekin ve Hangzhou bölgesi en değerli 10 Unicorn’a sahip durumdadır.
En Değerli 10 Unicorn
| S. Nu. | İsim | Değerleme (milyar US$) | Merkez |
|---|---|---|---|
| 1 | ByteDance | 200 | Çin |
| 2 | SpaceX | 125 | USA |
| 3 | Ant Group | 120 | Çin |
| 4 | Stripe | 62 | USA |
| 5 | Shein | 60 | Çin |
| 6 | Binance | 45 | Malta |
| 7 | Databricks | 28 | USA |
| 8 | WeBank | 33 | Çin |
| 9 | JDT | 30 | Çin |
| 10 | Checkout.com | 28 | UK |
Kaynak: Hurun Research Institute *New to the Top 10
Dünya genelinde Unicorn girişimlerin temel faaliyet alanlarında ödeme teknolojileri, çevrimiçi pazar yerleri, e-otomobil, hızlı teslimat gibi alanlarda çok sayıda şirketin faaliyet gösterdiği görülmektedir.
Unicorn girişimlerinin arkasındaki önemli bir güç olan yatırımcılara baktığımızda ise ABD, Çin ve Japon yatırımcıların Unicorn girişimlerinin arkasındaki güçlü ülkelerden olduğunu söylemek mümkün gözükmektedir. Amerikan yatırım şirketi Sequoia, UNİCORN potansiyeline sahip girişimleri bulma ve bu girişimlere yatırım yapmada dünyanın en başarılı platformu arasında yer almaktadır. Bunu Tencent, Softbank, IDG, Hillhouse Capital, Tiger Fund ve Goldman Sachs izlemektedir.
Unicorn Yatırımcısı Ülkeler
| S. Nu. | Yatırımcı | Unicorn Sayısı | Ülke | Liderlik Ekibi |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Sequoia | 234 (+28) | ABD | Roelof Botha, Neil Shen |
| 3 | Softbank | 180 (+34) | Japonya | Junichi Miyakawa |
| 3 | Tiger | 169 (+22) | ABD | Scott Shleifer, Chase Coleman |
| 4 | Tencent | 90 (+22) | Çin | Liu Chiping |
| 5 | Insight Partners | 89 (+18) | ABD | Jeff Horing |
| 6 | Accel | 85 (+11) | ABD | Jim R. Swartz, Arthur Patterson |
| 7 | Andreessen Horowitz | 84+(14) | ABD | Ben Horowitz |
| 8 | Y Combinator | 80 (+22) | ABD | Jessica Livingston |
| 9 | Coatue | 78 (+11) | ABD | Kris Fredrickson |
| 10 | Goldman Sachs | 75 (+4) | ABD | David Solomon |
Kaynak: Hurun Research Institute *New to the Top 10
Dünya genelinde ortalama olarak 3 yıl içinde 33 adet girişim Unicorn ünvanına sahip olmaktadır ve Unicorn girişimlerin ortalama yaşının 9 olduğu belirlenmiştir.
2010 yılında kurulan Peak Games, sadece 10 yıl içinde büyük bir başarı elde etmiş ve Türkiye’nin ilk Unicorn girişimi olmuştur. PeakGames başarısının yanı sıra Türkiye’nin önde gelen E-Ticaret Platformu Trendyol, 2018 yılında Alibaba Group tarafından 728 milyon dolar yatırım alarak değerlemesini 1.1 Milyar USD üzerine çıkarmıştır. Türkiye’den çıkan diğer bir önemli girişim ise online E-Ticaret devi sahibinden.com yıllar boyunca sürdürdüğü çalışmaları ile değerlemesini 2 Milyar USD üzerine çıkararak adından söz ettirmeyi başarmıştır.
Tüm bunların yanı sıra 8 -12 Trilyon dolar büyüklüğüne ulaşarak dünya ekonomisinde önemli bir paya sahip olan Lojistik endüstrisinde, dijitalleşmeyi yakalayan ve akıllı teknolojilerle tedarik zincirinde tüm süreçlerin verimli bir şekilde yönetilmesini sağlayan 25’in üzerinde girişim 2020 yılında yükselişe geçmiş ve Unicorn olmuştur.
Convoy, Delhivery, Blackbuck, KeepTruckin, Flexport, Rivigo, Sennder gibi şirketler lojistik teknolojileri alanında Unicorn olmuş şirketlerden bazılarıdır.
Bu şirketlerin en büyük özelliği lojistik ve tedarik zinciri süreçlerinde manuel olan işlemleri web ve mobil tabanlı uygulamalar aracılığıyla çevrimiçi olarak yönetilebilir kılmaktır. Böylelikle çevrimiçi olarak yük rezervasyonu, yüke teklif verme, operasyon yönetimi gibi gerçek zamanlı ve konum tabanlı işlemler hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.
Türkiye merkezli Lojistik teknolojisi girişimi olan TIRPORT, günde 450.000 FTL taşımanın gerçekleştiği Türkiye lojistik pazarına getirdiği yenilikçi yaklaşımla yakın süreçte Unicorn olmaya aday girişimler arasındadır.
TIRPORT, arttırılmış zeka destekli teknolojisi sayesinde, web ve mobil tabanlı uygulamalar aracılığıyla yük verenleri ve sürücüleri birleştiren, yükün gerçek zamanlı ve konum tabanlı olarak takip & izlenebilmesini sağlayan, tüm süreci POD’larla (teslimat kanıtı) destekleyen ve yüke ait tüm raporlamaların anlık olarak erişilmesini mümkün kılan dijital bir platformdur.
Unicorn Global List 2022 ve kaynağa ulaşmak için tıklayınız.
