Dişin ağrıması, sadece diş ağrısı mıdır yoksa vücudumuzla ile ilgili başka sorunların semptomu (belirtisi) olabilir mi?
Diş ağrısı, dişlerde oluşan çürük ve hasarlar, sadece diş ile ilgili olmayabilir ve örneğin karaciğer veya safra kesesi veya böbrek iltihabı veya orta kulak iltihabı veya bademcik iltihabı veya ülser ve hatta kalp ile ilgili sorunların ve hastalıkların belirtisi olabilir. Ayrıca ağızda aseton kokusu ve kontrol altına alınamayan diş eti kanamaları, diyabetin veya tekrar eden bölgesel diş eti kanamaları ve ağız içerisindeki farklı dişeti büyümeleri, lösemi gibi bazı tür kanserlerin habercisi olabilir.
Diş ağrısı gibi yetersiz veya aşırı envanter de kötüdür ve aslında bu, şirketin çalışmasıyla (pazarlama, satış, üretim, tedarik, satın alma, lojistik…) ilgili bazı sorunların sinyalleri olabilir.
Stoklarınız; hayalperest satış tahminleri veya satışların iyi olmaması veya gereksiz satın alma (ucuz bulduk hemen alalım, ucuz olsun diye fazla miktar veya ucuz diye daha uzaktan tedarik) veya müşteriye “hayır” dememek veya rakiplerin kısa teslimat performansı veya üretimde kalite kaynaklı hurda ve firelerin fazla olması veya ürün ağacı ve ürün reçetesinin doğru olmaması veya satıştan üretime kadar bütün iş bölümlerinin kendini sağlama alma içgüdüsü veya birim maliyeti düşürmek için fazla üretmek veya güvensiz tedarikçiler (eksik veya geç gönderen) veya iadelerin artmasından dolayı şişmiş olabilir mi?
Stoklarınız, satış ekibinin müşteri değişimlerini doğru takip edememesi (ani talep artışı) veya satış kampanyası nedeniyle talep artışı veya fiyat rekabeti etkisiyle talep artışı veya kötü koşulların etkisiyle depodaki hasar & kayıp veya farklı ham madde kaynaklı fire artışı veya geliştirilmeyen tedarikçinin üretimi düşürmesi veya risk yönetimi olmaması veya üretimde hat durması veya “mış” gibi yalın üretimden dolayı yetersiz kalabilir.
Stokların doğru yönetilmesi için “stok kayıtlarının” doğru olması, çok önemlidir. Bunun doğruluğunda “en önemli” faktör, stok yönetimi ile ilgili kişilerin hataları ve bu kişilerin, stok yönetimi ve stok kaydı için gerekli yetkinliğe (bilgi, beceri) sahip olmamasıdır (1)
Stokların doğru yönetilmesi özellikle “stok tutma günü” için önemlidir. Örneğin Çin’deki 2. seviye tedarikçiden (2. tier) satışa kadar olan “stok tutma günü”, otomotiv yedek parçası için 70 gün; ilaç için 320 gün, tüketim ürünleri için 90 gün ve yüksek teknoloji ürünleri için 100 gün olabilir. Bu süre, 1. seviye tedarikçiden (1. tier) itibaren toptan perakende için 100 gün, hazır giyim perakendesi için 110 gün ve yarı iletkenler için 200 gün olabilir (2). Bu süreler, kontrol edilemezse veya uzarsa stok seviyeleri ve stok tutma süresi olumsuz etkilenir.
Mesafe ve envanter ilişkisi için ABD’nin Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan https://acetool.commerce.gov/cost-risk-topic/inventory web sayfasına bakmanızı önemle tavsiye ederim.
Türkiye’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası (GSYH), 2020 yılının 3.Çeyreğinde zincirlenmiş hacim endeksine göre %6,7 arttı. Zincirlenmiş hacim endeksi hesaplanırken “stok değişimi”, hesaplanmamış. Öte yandan üretim yöntemiyle GSYH, cari fiyatlarla 1, 4 trilyon TL olup bunun içinde “90,8 Milyar TL” değerinde “stok değişimi vardır (2020 yılı 2.Çeyreğinde 32 Milyar TL, 2019 yılı 3.Çeyreğinde 2,75 Milyar TL). Sektörler, gelecek için 2.Çeyrekten itibaren “stok” yapmış görünüyor. Bu stokların tedarik zincirine ve lojistiğe etkisi nasıl olacak? Dişimiz ağrıyacak mı?
Kaynak:
- State of Supply Chain Inventory Management 2020, Verusen
- Supply Chain recovery in coronavirus times-Plan for now and the future, 2020, McKinsey & Company
- TUİK, Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, III. Çeyrek: Temmuz-Eylül, 2020